اگر دچار لب شکری هستید و به دنبال پاسخ این سؤالید که آیا می‌توانید عمل بینی انجام دهید یا نه، باید بدانید که بله، عمل بینی برای افراد لب شکری کاملاً ممکن و حتی ضروری است. این جراحی نه‌تنها برای زیبایی و تقارن چهره انجام می‌شود، بلکه به بهبود تنفس و اصلاح ساختار بینی نیز کمک می‌کند. بینی افراد لب شکری معمولاً به‌دلیل نقص مادرزادی یا جراحی‌های قبلی لب و کام، دچار انحراف، ضعف غضروف یا نامتقارنی است. بنابراین انتخاب یک جراح فوق‌تخصص ترمیمی و باتجربه اهمیت زیادی دارد تا بتواند با تکنیک‌های دقیق، هم ظاهر بینی را طبیعی‌تر کند و هم عملکرد تنفسی را بهبود بخشد.

ضرورت عمل بینی افراد لب شکری

عمل بینی در افراد لب شکری ضرورت بسزایی دارد؛ زیرا این افراد، اغلب به طور همزمان با مشکلات زیبایی و عملکردی مواجه هستند. ساختار بینی این افراد، به دلیل نقص مادرزادی و جراحی‌های قبلی لب و کام، ممکن است نامتقارن، ضعیف یا مسدود باشد. این امر می‌تواند بر ظاهر صورت، اعتماد به نفس و تنفس طبیعی تاثیر بگذارد. بنابراین، جراحی بینی به منظور بازسازی ساختار، اصلاح تقارن و بهبود عملکرد تنفسی ضرورت پیدا می‌کند، تا کیفیت زندگی و زیبایی چهره فرد، بهبود یابد.

به نقل از utswmed.org:

Cleft lip can occur with an intact palate or in association with a cleft palate that is a visible gap in the roof of the mouth (palate). Cleft lip most commonly extends the complete height of the lip, extending into the nasal floor. These spaces occur when facial structures don’t develop completely during pregnancy. Along with social and self-esteem issues, cleft lip and palate cause breathing, eating, and speaking problems that must be corrected with surgery.

لب شکری می‌تواند همراه با کام سالم رخ دهد یا با شکاف کام که به‌صورت یک فاصله قابل مشاهده در سقف دهان ظاهر می‌شود، همراه باشد. لب شکری معمولاً تمام ارتفاع لب را در بر می‌گیرد و ممکن است تا کف بینی امتداد پیدا کند. این شکاف‌ها زمانی ایجاد می‌شوند که ساختارهای صورت در دوران بارداری به‌طور کامل رشد نکرده باشند. علاوه بر مسائل اجتماعی و تأثیر بر اعتماد به نفس، لب و کام شکری می‌توانند باعث مشکلات تنفس، تغذیه و گفتار شوند که نیازمند اصلاح جراحی هستند.

پیچیدگی عمل بینی در افراد لب شکری

عمل بینی این افراد، به دلایلی که در ادامه گفته شده، یک عمل خاص و پیچیده است طبق مطالعات و تحقیقاتی که در سایت pmc.ncbi.nlm.nih آمده است.

The cleft lip nasal deformity will continue to remain a challenge to the surgeons. Correction of the deformity requires a thorough and in detail understanding of the anatomy of cleft pathology and accurate assessment of both esthetic and functional impairments. An individualized treatment plan is needed taking into consideration the above mentioned factors.

ناهنجاری بینی همراه با لب شکری همواره یک چالش برای جراحان خواهد بود. اصلاح این ناهنجاری نیازمند درک کامل و دقیق از آناتومی آسیب‌شناسی لب شکری و ارزیابی درست از مشکلات زیبایی و عملکردی است. برای هر بیمار، یک برنامه درمانی فردی لازم است که تمام این عوامل را در نظر بگیرد.

تغییرات ساختاری بینی

در این افراد، استخوان و غضروف بینی ممکن است به طور مادرزادی یا به دلیل جراحی‌های قبلی، تغییر شکل داشته و تقارن طبیعی بینی دچار اختلال شده باشد.

ضعف بافت نرم و غضروف

بافت‌های نرم و غضروف بینی در این افراد ممکن است ضعیف‌تر یا نامتوازن باشد، که باعث می‌شود فرم ‌دهی و استحکام ‌دهی به بینی، کمی چالش برانگیز شود.

جراحی‌های قبلی لب و کام

بیشتر افراد لب شکری، قبلا تحت جراحی لب و کام قرار گرفته‌اند. این جراحی‌ها ممکن است جای زخم، چسبندگی بافت و محدودیت حرکت در بینی ایجاد کرده باشند. این امر، تکنیک جراحی بینی را پیچیده‌تر خواهد کرد.

نیاز به مهارت ویژه جراح

عمل بینی افراد لب شکری، باید توسط یک جراح حرفه‌ای انجام شود. جراح باید تجربه و مهارت بالایی در اصلاح بینی‌های پیچیده داشته، تا علاوه بر زیبایی، عملکرد تنفسی بینی نیز، حفظ شود.

مراحل و نحوه عمل بینی

مراحل عمل بینی افراد لب شکری، با رینوپلاستی معمولی تفاوت‌هایی دارد. در ادامه، روند و مراحل آن را به طور کامل توضیح داده‌ایم:

مشاوره و ارزیابی اولیه

مشاوره و ارزیابی اولیه، برای بررسی تاریخچه پزشکی بیمار و جراحی‌های قبلی لب و کام انجام می‌گیرد. همچنین، ساختار بینی شامل استخوان، غضروف و بافت نرم، به دقت ارزیابی می‌شود. سپس پزشک برای مشاهده تغییرات داخلی بینی، درخواست تصویربرداری (مانند سیتی اسکن) می‌کند. در مشاوره اولیه، اهداف جراحی نیز، مشخص خواهد شد. این اهداف شامل اصلاح تقارن، بهبود شکل نوک بینی، اصلاح انحراف تیغه بینی و حفظ عملکرد تنفسی است. شفاف‌سازی محدودیت‌ها و نتیجه قابل انتظار نیز، در جلسه مشاوره اولیه انجام می‌گیرد.

طراحی جراحی و برنامه‌ریزی

در این مرحله، پزشک با توجه به ساختار غیرطبیعی غضروف و استخوان بینی، طراحی دقیق نوک بینی و پل بینی را انجام می‌دهد. سپس برای اصلاح هرگونه نقص ناشی از جراحی‌های قبلی لب و کام، برنامه‌ریزی می‌کند و در مورد استفاده از گرافت‌های غضروفی (غضروف خود بیمار یا مصنوعی) برای تقویت ساختار بینی، تصمیم می‌گیرد.

بیهوشی

چون این جراحی پیچیده‌تر از رینوپلاستی معمولی است و نیاز به دسترسی کامل به غضروف و استخوان بینی دارد، معمولا برای بیمار بیهوشی عمومی انجام می‌شود تا عمل راحت و بدون درد باشد.

برش و دسترسی

اکثر جراحان برای بیماران لب شکری از روش رینوپلاستی باز استفاده می‌کنند تا دید کامل روی غضروف‌ها و استخوان‌ها داشته باشند. بین سوراخ‌های بینی (کلوملا) و داخل سوراخ‌ها نیز، یک برش کوچک ایجاد خواهد شد.

اصلاح ساختار بینی

پزشک ابتدا برای تقویت نوک یا تیغه بینی، از غضروف خود بینی یا گوش استفاده می‌کند. سپس به بازسازی و متقارن‌سازی نوک بینی می‌پردازد. برای اصلاح تیغه بینی و بهبود تنفس، هرگونه انحراف اصلاح خواهد شد. در صورت نیاز، قوز بینی برداشته شده و استخوان بینی اصلاح می‌شود.

استفاده از گرافت‌ها

برای حمایت نوک بینی یا ایجاد تقارن، گرافت‌های غضروفی در مناطق مورد نیاز قرار داده می‌شوند. این مرحله در بیماران لب شکری اهمیت زیادی دارد؛ زیرا بافت طبیعی بینی این افراد ضعیف‌تر است.

بخیه و تثبیت

بخیه‌ها در داخل بینی و در کلوملا بسته می‌شوند، و برای تثبیت بینی در چند روز اول پس از عمل، از اسپیلینت (Splint) استفاده خواهد شد. پزشک در صورت نیاز، برای کنترل خونریزی و حفظ شکل بینی از تامپون استفاده می‌کند.

 مراقبت های قبل از عمل بینی

حدود ۲ تا ۴ هفته قبل از جراحی بینی، باید مجموعه‌ای از مراقبت‌های مهم و دقیق را آغاز کرد که شامل اقدامات پزشکی، تغذیه‌ای، دارویی، بهداشتی و روانی می‌شود و نقش تعیین‌کننده‌ای در کاهش عوارض، زیبایی فرم نهایی و موفقیت عمل دارند. مراقبت های قبل از عمل بینی شامل ترک کامل دخانیات (سیگار و قلیان)، قطع مصرف داروهای رقیق‌کننده خون مانند آسپرین و بروفن، خودداری از مصرف مکمل‌هایی مانند ویتامین E، امگا ۳، چای سبز یا جینسنگ، انجام آزمایش‌های لازم مانند خون، نوار قلب و تست بارداری، و همچنین ارائه دقیق سوابق پزشکی به جراح است. رعایت این موارد، هم ایمنی حین بیهوشی را افزایش می‌دهد و هم روند ترمیم را تسریع می‌کند.در کنار این‌ها، تغذیه سالم و سبک، نوشیدن مایعات فراوان، استحمام شب قبل از عمل، اصلاح و بهداشت شخصی، خواب کافی، همراه داشتن مدارک و یک فرد مطمئن در روز عمل، و اجتناب از آرایش، لاک، لنز و زیورآلات نیز از الزامات روز جراحی هستند.

مراقبت‌های پس از عمل بینی

مراقبت های بعد از عمل بینی افراد لب شکری، اهمیت ویژه‌ای دارد؛ زیرا بافت بینی این افراد، ضعیف‌تر و تغییریافته است و هر بی احتیاطی می‌تواند نتیجه جراحی را تحت تاثیر قرار دهد. در ادامه، مهم‌ترین نکات و مراقبت‌های بعد از عمل را توضیح داده‌ایم:

محافظت از بینی

از هرگونه فشار، ضربه یا لمس بینی حداقل 4 تا 6 هفته بعد از عمل خودداری کنید. هنگام خواب، سر باید بالاتر از بدن قرار گیرد تا تورم کاهش یابد. همچنین، برای جلوگیری از تغییر فرم نوک و پل بینی، از استفاده عینک سنگین یا هر چیزی که روی بینی فشار بیاورد پرهیز کنید. برای جزئیات بیشتر درباره زمان مناسب استفاده از عینک بعد از جراحی، می‌توانید مطلب چند وقت بعد از عمل بینی می‌توان عینک زد؟ را مطالعه کنید.

مدیریت تورم و کبودی

استفاده از کمپرس سرد در روزهای اول، به کاهش کبودی و تورم کمک می‌کند. تورم نوک بینی ممکن است طولانی‌تر باشد و طی چند ماه به تدریج کاهش یابد. داروهای تجویز شده توسط جراح برای کنترل التهاب و درد، باید به طور منظم مصرف شوند.

داروها و مراقبت‌های پزشکی

آنتی بیوتیک‌ها (در صورت تجویز) برای جلوگیری از عفونت تجویز می‌شوند و داروهای ضد درد و ضد التهاب نیز، باید طبق دستور پزشک مصرف شوند. بخیه‌ها و اسپیلینت‌ها باید طبق برنامه پزشک برداشته شده، و هیچگونه دستکاری خودسرانه صورت نگیرد.

مراقبت‌های تنفسی

بعد از عمل، تا حد امکان باید از دمیدن شدید بینی خودداری کنید. در صورت خونریزی خفیف، با ملایمت از پنبه یا گاز استریل استفاده کنید و فشار مستقیم به بینی وارد نکنید. مرطوب نگه داشتن محیط داخلی بینی با اسپری سالین، توصیه می‌شود.

رژیم غذایی و سبک زندگی

در روزهای اولیه بعد از عمل، باید حتما از غذاهای نرم و پر انرژی که به راحتی جویده می‌شوند استفاده کنید. از مصرف غذاهای خیلی داغ یا ادویه‌دار که می‌توانند باعث افزایش تورم شوند، بپرهیزید. نوشیدن آب کافی باعث بهبود سریع‌تر بافت‌ها خواهد شد. از فعالیت‌های شدید، ورزش سنگین و شنا نیز، حداقل تا 6 هفته خودداری نمایید.

پیگیری‌های بعد از عمل

برای بررسی روند بهبود، بهتر است به طور منظم به جراح خود مراجعه نمایید. در صورت هرگونه خونریزی شدید، دردهای غیرعادی یا عفونت، باید فورا پزشک را مطلع کنید. برای دستیابی به نتیجه نهایی، صبوری و رعایت نکات پزشک لازم و ضروری است؛ زیرا فرم کامل بینی ممکن است طی 6 تا 12 ماه شکل بگیرد.

جمع‌بندی

عمل بینی افراد لب شکری، با پیچیدگی‌های خاصی همراه است و نیازمند تجربه جراح متخصص خواهد بود. در این عمل که مراحل آن با رینوپلاستی معمولی متفاوت است، هدف اصلی ایجاد یک بینی طبیعی، متقارن و با عملکرد تنفسی مناسب است. با رعایت مراقبت‌های پس از عمل مانند جلوگیری از فشار روی بینی، کنترل تورم، رعایت رژیم غذایی و برنامه‌ریزی دقیق، می‌توان انتظار نتایجی رضایت‌بخش و پایدار را داشت.

سوالات متداول

• آیا افراد لب شکری می‌توانند عمل بینی انجام دهند؟

بله. عمل بینی برای افراد لب شکری نه‌تنها ممکن است، بلکه در بسیاری از موارد ضروری است. این جراحی می‌تواند به اصلاح ظاهر، تقارن صورت و بهبود تنفس کمک کند.

• تفاوت عمل بینی افراد لب شکری با رینوپلاستی معمولی چیست؟

در افراد لب شکری، ساختار بینی به دلیل نقص مادرزادی یا جراحی‌های قبلی تغییر یافته است. بنابراین جراحی پیچیده‌تر بوده و معمولاً نیاز به بازسازی با غضروف و بافت‌های پیوندی دارد.

• بهترین زمان برای عمل بینی افراد لب شکری چه زمانی است؟

زمان مناسب جراحی بسته به وضعیت ترمیم لب و کام متفاوت است، اما معمولاً پس از اتمام رشد صورت (حدود ۱۸ سالگی) انجام می‌شود تا نتیجه پایدارتر باشد.

• آیا عمل بینی در افراد لب شکری فقط جنبه زیبایی دارد؟

خیر. علاوه بر بهبود زیبایی، این عمل برای اصلاح مشکلات تنفسی، انسداد راه‌های هوایی و بازسازی ساختار بینی نیز انجام می‌شود.

• آیا احتمال برگشت فرم بینی یا نیاز به جراحی ترمیمی وجود دارد؟

به دلیل ضعف بافت‌ها و پیچیدگی ساختار بینی در افراد لب شکری، در برخی موارد ممکن است نیاز به جراحی تکمیلی (ترمیمی) وجود داشته باشد.

• دوران نقاهت بعد از عمل بینی افراد لب شکری چقدر است؟

بهبودی اولیه حدود ۲ تا ۳ هفته طول می‌کشد، اما فرم نهایی بینی معمولاً طی ۶ تا ۱۲ ماه تثبیت می‌شود