گرفتگی یکی از سوراخ‌های بینی پس از عمل، معمولاً به‌دلیل تورم، التهاب یا تجمع ترشحات رخ می‌دهد و در بیشتر موارد موقتی است. این مشکل اغلب با شست‌وشوی منظم بینی، رعایت توصیه‌های پزشک و گذر زمان برطرف می‌شود، اما اگر به‌علت تنگی مجرا یا خطای جراحی ایجاد شده باشد، نیاز به بررسی تخصصی دارد. در این مطلب، به دلایل بروز این عارضه، روش‌های درمان، مدت‌زمان بهبودی و همچنین عواملی مانند تأثیر فصل و خواب بر گرفتگی بینی خواهیم پرداخت.

چرا فقط یکی از سوراخ‌ های بینی کیپ شده است؟

درصورتی‌که مشکل گرفتگی یکی از سوراخ‌های بینی بعد از عمل برایتان پیش بیاید، ممکن است از خود بپرسید که چرا فقط یکی از این سوراخ‌ها کیپ شده است؟ درواقع، گاهی میزان ورم و ترشحات یکی از سوراخ‌های بینی نسبت به دیگری بیشتر است و همین موضوع منجر به کیپ شدن آن می‌شود. گاهی نیز شرایط خوابیدن شما طوری است که یکی از سوراخ‌های بینی نسبت به دیگری، بیشتر تحت فشار قرار می‌گیرد و میزان التهاب و تورم آن بیشتر می‌شود.

حتی گاهی نیز خطای یک پزشک غیرحرفه‌ای باعث می‌شود سوراخ‌های بینی بعد از عمل قرینه نباشند و یکی از آن‌ها بیش‌ازحد کوچک شده باشد. همین موضوع باعث می‌شود یکی از سوراخ‌های بینی دچار گرفتگی شود، در حالی که سوراخ دیگر مشکلی در تنفس نداشته باشد. بدون‌شک، بهترین راه برای تشخیص علت گرفتگی، مراجعه به پزشک و انجام مراحل معاینه است.

درمان کیپی سوراخ بینی

روش درمان گرفتگی یکی از سوراخ‌های بینی بعد از عمل، به علت آن بستگی دارد. اگر کیپ شدن سوراخ این عضو به دلایلی مانند انحراف سپتوم، تنگ شدن سوراخ بینی و… اتفاق افتاده باشد، درمان آن صرفاً توسط جراح انجام می‌شود و نیاز به یک عمل ترمیمی دارد، اما درصورتی‌که گرفتگی موقت و طبیعی باشد، با کمک راهکارهای زیر می‌توانید هر چه سریع‌تر آن را رفع کنید.

• شست‌و‌شوی درست بینی: پزشک‌تان به شما توصیه می‌کند که چند مرتبه در روز، سوراخ‌های بینی خود را با کمک سرنگ و سرم‌های مخصوص شست‌و‌شو دهید. این کار هم رطوبت را حفظ می‌کند و هم با تمیز کردن ترشح و خون‌های داخل، مسیر آن را باز می‌‌کند. برای انجام صحیح این کار، دانستن اینکه سرم شستشو بینی تا چند روز قابل استفاده است نیز اهمیت دارد تا از آلودگی احتمالی و تاثیر منفی روی روند ترمیم جلوگیری شود.
• استفاده از قطره‌های مخصوص: برای درمان گرفتگی یکی از سوراخ‌های بینی بعد از عمل، می‌توانید طبق تجویز پزشک از قطره‌های مخصوص استفاده کنید تا تورم و التهاب داخلی مجرا سریع‌تر بهبود پیدا کند.
• کمک گرفتن از دستگاه بخور: از آنجا که دستگاه بخور تأثیر بسزایی بر افزایش رطوبت داخل بینی دارد، می‌تواند گرفتگی‌های ناشی از خشکی را از بین ببرد‌، اما توجه داشته باشید که ممکن است این راهکار برای وضعیت شما مناسب نباشد. بنابراین، حتماً قبل از انجام این کار، با پزشک خود صحبت کنید.
• رعایت رژیم غذایی: از آنجا که تغذیه تأثیر زیادی بر کاهش سریع التهاب دارد، با مصرف مداوم میوه و سبزیجات می‌توانید سرعت بهبودی خود را چند برابر کنید و یک گام مهم برای رفع گرفتگی بینیتان بردارید. همچنین آگاهی از اینکه برای رفع کبودی بعد از عمل بینی چه بخوریم، می‌تواند در انتخاب خوراکی‌ های مناسب به شما کمک کند و روند کاهش تورم و کبودی را سریع‌تر کند.

دلایل گرفتگی بینی بعد از عمل

درصورتی‌که گرفتگی یکی از سوراخ‌های بینی بعد از عمل به‌صورت موقتی باشد، در دسته عوارض طبیعی قرار می‌گیرد و جای نگرانی ندارد، اما متأسفانه همیشه این مشکل موقتی نیست و گاهی به مرورزمان هم رفع نمی‌شود. برای بررسی دلایل بروز این مشکل، باید آن را به دو دسته گرفتگی موقتی و دائمی تقسیم کنیم.

گرفتگی‌ های موقتی

گاهی اوقات گرفتگی یکی از سوراخ‌های بینی بعد از عمل به‌علت وجود تامپون است. پانسمانی که در مسیر سوراخ بینی قرار می‌گیرد، در چند روز اول بعد از عمل، راه تنفس را مسدود می‌کند و باعث کیپ شدن می‌شود‌، اما این نوع گرفتگی بلافاصله بعد از خارج کردن تامپون‌ها رفع شده و کاملاً طبیعی است. در برخی از موارد دیده شده که این مشکل به‌دنبال تورم و التهاب داخل سوراخ‌های بینی اتفاق می‌افتد. به نقل از centreforsurgery در مورد تأثیر التهاب بر گرفتگی و انسداد سوراخ بینی:

Many people experience immediate congestion right after rhinoplasty. This reaction stems from the body’s natural inflammatory response, which is designed to protect against potential harm. Inflammation after surgery, even a carefully executed procedure, is part of how the body signals its own system to begin repairs. While this inflammation is normal, it can cause the nasal passages to feel restricted, leading to the uncomfortable feeling that you can’t get enough air.

بسیاری از افراد بلافاصله پس از عمل رینوپلاستی دچار گرفتگی بینی می‌شوند. این واکنش ناشی از پاسخ التهابی طبیعی بدن است که برای محافظت در برابر آسیب‌های احتمالی طراحی شده است. التهاب پس از جراحی، حتی در عملی که با دقت انجام شده باشد، بخشی از سیگنال بدن برای شروع فرآیند ترمیم است. اگرچه این التهاب طبیعی است، اما می‌تواند باعث تنگ شدن مجاری بینی شود و احساس ناخوشایندی ایجاد کند که انگار نمی‌توانید به اندازه کافی هوا تنفس کنید.

التهاب داخل بینی باعث مسدود شدن راه تنفس می‌شود. این تورم به مرورزمان از بین می‌رود و راه تنفس هم باز می‌شود. علت بعدی کیپ شدن موقت سوراخ بینی، خشکی آن است. عدم وجود رطوبت کافی می‌تواند باعث گرفتگی شود. همچنین، ترشحات داخل این عضو، خونریزی و عفونت هم می‌توانند زمینه بروز این مشکل را فراهم کنند.

گرفتگی‌ های دائمی

در بعضی از مواقع، گرفتگی یکی از سوراخ‌های بینی بعد از عمل، بعد از اتمام دوره نقاهت هم تمام نمی‌شود. در چنین شرایطی، مشکل معمولاً حاد است و نیاز به درمان فوری دارد. یکی از دلایل گرفتگی دائمی، کوچک شدن بیش‌ازحد سوراخ‌های بینی است. اگر یکی از سوراخ‌های این عضو بیشتر از حد متعادل کوچک شود، مجرای بینی تنگ شده و فرد با این مشکل روبه‌رو می‌شود.

یکی دیگر از دلایل بروز این گرفتگی، انحراف سپتوم است. اگر سپتوم در حین جراحی دچار انحراف شود، ریسک مسدود شدن مسیر آن بالا می‌رود. دلیل بعدی، ایجاد بافت اسکار در سوراخ این عضو است‌. این بافت باعث مسدود شدن بخشی از سوراخ بینی می‌شود و مشکل کیپی به‌وجود می‌آید.

مدت‌ زمان رفع گرفتگی بینی

مدت‌زمان گرفتگی یکی از سوراخ‌های بینی بعد از عمل، به فاکتورهای مختلفی بستگی دارد. یکی از این فاکتورها، وضعیت بدنی فرد و سرعت بهبودی او است. هر چقدر سرعت ترمیم بینی در بیمار بیشتر باشد، گرفتگی نیز در زمان کوتاه‌تری رفع خواهد شد.

روش جراحی (باز یا بسته) نیز تأثیر بسزایی بر میزان تورم و گرفتگی دارد. فرق عمل باز و بسته بینی در نحوه دسترسی جراح به ساختار داخلی و میزان برش‌هاست که می‌تواند شدت تورم و مدت زمان رفع گرفتگی را تحت تأثیر قرار دهد. معمولاً بخش زیادی از تورم و گرفتگی بینی در طول دو هفته از بین می‌رود و مابقی آن نیز در گذر زمان رفع خواهد شد.

درست است که عوارض آن ممکن است حتی تا چندین ماه هم ادامه داشته باشند، اما معمولاً بیشتر بیماران در طول دو ماه اول، از مشکل گرفتگی سوراخ بینی خلاص خواهند شد. به ‌هر حال، باید صبر زیادی داشته باشید و تمام دستورالعمل‌های مراقبتی را طبق نظر پزشک انجام دهید. در پاسخ به پرسش «چه زمانی گرفتگی بینی بعد از رینوپلاستی برطرف می‌شود؟» وب‌سایت gustavosordo چنین توضیح می‌دهد:

Most nasal congestion disappears completely after two to four weeks post-operative. It disappears progressively. However, in cases where there was a lot of manipulation of the internal nasal structures, such as a septum correction or turbinate reduction, it could take up to three months or more for the internal inflammation to completely subside and airflow to be restored to 100%.

بیشتر گرفتگی‌های بینی معمولاً طی دو تا چهار هفته پس از عمل کاملاً از بین می‌روند و این روند به‌تدریج اتفاق می‌افتد. با این حال، در مواردی که دستکاری‌های زیادی روی ساختار داخلی بینی انجام شده باشد – مانند اصلاح سپتوم (انحراف بینی) یا کوچک کردن شاخک‌ها – ممکن است رفع کامل التهاب داخلی و بازگشت کامل جریان هوا تا سه ماه یا حتی بیشتر طول بکشد.

رابطه فصل و گرفتگی سوراخ بینی

گاهی اوقات گرفتگی یکی از سوراخ‌های بینی بعد از عمل، رابطه مستقیمی با آب‌و‌هوای فصلی دارد. مثلاً، در فصل سرما، سوراخ‌های بینی بیشتر در معرض خشکی و کیپ شدن قرار دارند. حتی در این فصول، احتمال بروز سرماخوردگی و عفونت سینوس‌ها نیز افزایش پیدا می‌کند و ریسک کیپ شدن سوراخ بینی بالا می‌رود. به‌طور کلی، هر شرایط جوی که ریسک افزایش خشکی یا التهاب این عضو را افزایش دهد، در کیپ شدن سوراخ بینی نقش دارد. از همین رو، آگاهی از بهترین فصل برای عمل بینی می‌تواند در کاهش این مشکلات مؤثر باشد.

رابطه گرفتگی بینی و خواب

بسیاری از افرادی که از مشکل گرفتگی یکی از سوراخ‌های بینی بعد از عمل رنج می‌برند، از تشدید این مشکل در حین خواب شکایت دارند. درواقع، ساختار بینی طوری است که در حین خواب، ترشحات آن به‌سمت پشت حلق منتقل می‌شوند. باتوجه‌به عدم تخلیه این ترشحات در حین خواب، مجرای بینی مسدود شده و مشکل گرفتگی در طول شب شدت پیدا می‌کند.

سخن پایانی

گرفتگی یکی از سوراخ‌های بینی بعد از عمل، به‌عنوان یک مشکل آزاردهنده برای بیماران شناخته می‌شود که معمولاً در زمان کوتاهی رفع خواهد شد، اما درصورتی‌که جراح مهارت کافی نداشته باشد، با ایجاد نقص در ساختار این عضو، ممکن است یک مشکل جدی را به‌وجود آورد. در اینجا اهمیت انتخاب درست پزشک بیشتر معلوم می‌شود. گروه تخصصی زیبایی ریتا از شما دعوت می‌کند سلامت و زیبایی بینی خود را به پزشکان ماهر ما بسپارید و برای اطلاع دقیق از شرایط این عمل، با شماره‌های کلینیک ما تماس بگیرید.

سوالات متداول

• آیا استفاده از عینک بعد از عمل می‌تواند گرفتگی بینی را تشدید کند؟

بله. فشار عینک روی پل بینی ممکن است باعث افزایش تورم داخلی شود. بهتر است حداقل تا یک ماه از عینک سنگین استفاده نکنید یا از لنز تماسی کمک بگیرید. به همین دلیل پرسش رایج بیماران این است که چند وقت بعد از عمل بینی می‌توان عینک زد و پاسخ آن به شرایط بهبودی و نظر پزشک بستگی دارد.

• آیا تغییرات هورمونی (مثل دوران قاعدگی) می‌تواند روی گرفتگی بینی بعد از عمل تأثیر بگذارد؟

بله. تغییرات هورمونی می‌تواند باعث افزایش احتباس مایعات و تورم مخاط بینی شود و گرفتگی را موقتاً تشدید کند.

• آیا استفاده از ماسک تنفسی (به‌خصوص در دوران کرونا یا آلودگی هوا) روی گرفتگی بینی اثر دارد؟

بله. استفاده طولانی‌مدت از ماسک ممکن است تنفس را دشوارتر کند و خشکی بینی را افزایش دهد. بهتر است از ماسک استاندارد و تنفس‌های کوتاه از طریق دهان در مواقع ضروری استفاده کنید.

• آیا شست‌وشوی بینی با آب نمک خانگی مجاز است؟

خیر. محلول‌های خانگی استریل نیستند و ممکن است باعث عفونت شوند. فقط از سرم‌های شست‌وشوی استریل داروخانه استفاده کنید.

• آیا داروهای ضدحساسیت می‌توانند گرفتگی بینی بعد از عمل را کاهش دهند؟

در بیمارانی که زمینه آلرژی دارند، بله. مصرف آنتی‌هیستامین با نظر پزشک می‌تواند تورم و ترشحات را کنترل کند.

• آیا استفاده از اسپری‌های بینی گیاهی یا داروهای سنتی توصیه می‌شود؟

خیر. بسیاری از این محصولات تأیید علمی ندارند و ممکن است باعث تحریک یا عفونت شوند. فقط داروهای مورد تأیید پزشک باید استفاده شوند.

• تا چند وقت بعد از عمل بینی باید سر را در حالت زاویه‌دار نگه داشت؟

معمولاً حداقل ۱۰ تا ۱۴ روز توصیه می‌شود که سر در زاویه ۳۰ تا ۴۵ درجه باشد. بعد از پایان هفتهٔ دوم، می‌توان زاویه را کمتر کرد؛ اما بسیاری پزشکان ترجیح می‌دهند بیماران تا سه هفته نیز این حالت را هنگام خواب حفظ کنند تا تورم سریع‌تر کاهش یابد.

• بعد از عمل بینی تا چه مدت نباید سر را ناگهانی پایین آورد؟

تا حد امکان تا دو هفتهٔ اول باید از خم‌کردن ناگهانی سر جلوگیری شود. خم‌کردن ناگهانی باعث افزایش فشار خون در صورت می‌شود و می‌تواند تورم، خون‌ریزی یا حتی احساس ضربان در بینی ایجاد کند. اگر لازم شد چیزی را بردارید، زانوها را خم کنید، نه گردن را.

• عوارض پایین گرفتن سر بعد از عمل بینی چیست؟

پایین نگه‌داشتن سر در روزهای اول می‌تواند باعث علائم زیر شود:

• افزایش تورم و کبودی اطراف چشم
• احساس فشار، سنگینی و درد در بینی و سینوس‌ها
• طولانی شدن روند ترمیم
• تجمع مایع در بافت نرم
• خطر ایجاد فرم نامنظم یا ورم یک‌طرفه

بنابراین در ۱۴ روز اول باید تا حد امکان از این وضعیت پرهیز شود.

• آیا در یک ماه اول بعد از عمل بینی هم لازم است سر بالا باشد؟

در ماه اول، شدت مراقبت کمتر می‌شود اما هنوز بهتر است در زمان خواب، سر کمی بالاتر از بدن باشد. بعد از هفته دوم دیگر نیازی به زاویه زیاد نیست، اما حفظ اختلاف ارتفاع در حد ۱۰ تا ۲۰ درجه در طول ماه اول به کاهش ورم‌های عمقی کمک می‌کند.